Tomasz Staniek, starosta opatowski, Alicja Frejlich, radna Rady Powiatu Opatowskiego, jednocześnie przewodnicząca Komisji Rolnictwa i Wojciech Lipka, prywatny przedsiębiorca z gminy Baćkowice oglądali z bliska funkcjonowanie Centrum Przetwórstwa Produktów Ogrodniczych przy Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach.
Zdaniem starosty opatowskiego, ze skierniewickiej przetwórni możemy czerpać wzór, tworząc Manufakturę Tradycji i Kultury Kulinarnej w miejscu po dawnej cukrowni we Włostowie, gdzie obecnie rozpoczęła się budowa inkubatora przemysłowego, czyli pierwszego etapu Świętokrzyskiego Centrum Przedsiębiorczości Rolniczej. Manufaktura Tradycji i Kultury Kulinarnej to drugi etap.
Przetwórnię w Skierniewicach uruchomiono pod koniec 2021 roku. W ramach projektu, wybudowano obiekt spełniający wymagania dla produkcji spożywczej o powierzchni około 1400 metrów kwadratowych. Najważniejszą częścią obiektu są dwie wydzielone specjalistyczne hale technologiczne, spełniające wymagania dla produkcji przetworów owocowych i warzywnych. Najważniejszy z ciągów produkcyjnych, to kompletna linia do wytworzenia soków NFC. Dodatkowe maszyny to: multiprocesor do wytworzenia puree, dżemów i galaretek. W wyposażeniu znajduje się także konwekcyjna komorowa suszarka do warzyw i owoców z możliwością wspomagania procesu promieniowaniem podczerwonym, linia do mycia owoców i warzyw dedykowana do miniprzetwórni. Hale są wyposażone także w demonstracyjne urządzenie do odwadniania osmotycznego owoców i warzyw.
- Kompetencja naszego zakładu obejmuje różne formy pracy i wykorzystania owoców i warzyw. Np. suszone śliwki których z punku widzenia dietetycznego jest niewyczerpana moc. Na rynku mamy suszone śliwki kalifornijskie, chilijskie, czy francuskie. Kupienie polskiej suszonej śliwki graniczy z cudem. Ambicją naszego Centrum jest aby śliwki z polskich ogrodów suszone były według receptur dopracowanych przez naszych pracowników i aby polscy konsumenci mogli jeść polskie owoce. Instytut od lat znany jest z tego, że przygotowuje i ma opatentowane receptury na innowacyjne przekąski – mówiła podczas otwarcia prof. dr hab. Dorota Konopacka, dyrektor Instytutu-Ogrodnictwa-PIB.
Mając do dyspozycji park maszynowy i technologiczny, Centrum może pracować nad zwiększaniem asortymentu znanych produktów, jak soki NFC, smoothie czy dżemy, ale też opracowywaniem technologii dla nowych, innowacyjnych produktów na bazie surowców ogrodniczych.
I właśnie we współpracy ze skierniewickim zakładem pokłada nadzieję Tomasz Staniek, starosta opatowski.
- Przede wszystkim moglibyśmy skorzystać z przetwórczych rozwiązań, które już tam funkcjonują – wylicza starosta opatowski. – Instytut Ogrodnictwa Państwowego Instytutu Badawczego jest na bieżąco z najnowocześniejszymi technologiami oraz orientuje się w innowacyjności produktów. Wiedzą, co będzie atrakcyjne dla odbiorców zarówno pod względem jakości odżywczej, jak i funkcjonalności, co przełoży się na zwiększenie spożycia owoców i warzyw, oraz zwiększy popyt na produkty z nich wytwarzane.
Starosta zauważa, że właśnie w tym celu nawiązano w współpracę z Instytutem Ogrodnictwa w Skierniewicach, aby doświadczenie zakładu wykorzystano w Manufakturze Tradycji i Kultury Kulinarnej we Włostowie.
W wyjeździe studyjnym do Skierniewic wzięła też udział radna Rady Powiatu w Opatowie Alicja Frejlich, jednocześnie w radzie przewodnicząca Komisji Rolnictwa, która jest zdania, że dzięki Manufakturze zwiększy się dochodowość rolników, więcej otrzymają za to, co wyprodukowali. - To wielka szansa dla naszego, opatowskiego rolnictwa i historyczny moment dla powiatu – mówi radna.
Z kolei Jan Czaja z Centrum Produktu Lokalnego w Rzuchowej w Małopolsce, twierdzi, że we Włostowie rolnicy lub podmioty ich zrzeszające będą przetwarzać swoje płody rolne (owoce, warzywa, zboża) i następnie oferować do sprzedaży w postaci przetworzonej uzyskując godziwą zapłatę.
- Produkt przetworzony można dłużej przechowywać, nie ma presji na szybką jego sprzedaż w obawie przed zepsuciem co w przypadku szybkiej sprzedaży wiąże się z niskimi cenami. Nie jest też tajemnicą, że rolnik dostaje przysłowiowe grosze za produkt nieprzetworzony jako surowiec, a konsument płaci sporo w sklepach i sieciach. Przykład. Ostatnio pojawiają się coraz głośniej informacje o niskich cenach za jabłka, wielu rolników zostawia je pod drzewami, tracą środki na życie, opłaty w gospodarstwie. Dlaczego nie zrobić z nich octu, soku, marmolady, musu i sprzedać w normalnych pieniądzach – pyta Jan Czaja.
Na zlecenie Powiatu Opatowskiego, EPRD Biuro Polityki Gospodarczej i Rozwoju Regionalnego opracowało koncepcję funkcjonowania Manufaktury Tradycji i Kultury Kulinarnej, która została zaprezentowana władzom powiatu i przyjęta jako podstawa realizacji zamierzenia inwestycyjnego.
Podstawowym celem działalności Manufaktury będzie wsparcie rozwoju gospodarczego powiatu opatowskiego poprzez promocję kultury i tradycji żywnościowych, przetwórczych i żywieniowych regionu oraz tworzenie warunków do wykorzystania kultury i tradycji kulinarnej dla wzmocnienia obrotu żywnością tradycyjną, regionalną i ekologiczną. W toku prac diagnostycznych (indywidualnych rozmów i wywiadów) ustalono, że Manufaktura będzie pełniła pięć kluczowych funkcji: 1. Manufaktura Kultury i Rekreacji –kultura produkcji, składowania, przechowywania, przetwarzania i spożywania żywności tradycyjnej, regionalnej i ekologicznej. 2. Manufaktura Tradycji i Regionalności – wyroby tradycyjne i regionalne powiązane z całym łańcuchem wartości żywności typu (lokalne i regionalne wyroby rzemieślnicze). 3. Manufaktura Handlu i Zbytu – sklepy spożywcze, stoiska indywidualnych wytwórców oraz zorganizowanych grup producentów i przetwórców żywności typu. 4. Manufaktura Szkoleń, Konferencji i Eventów – organizowanie szkoleń, seminariów, warsztatów, konferencji, wydarzeń publicznych i prywatnych w specjalnym obiekcie szkoleniowo – konferencyjnym, jak i na otwartym powietrzu, wraz z zapewnieniem żywności na takie wydarzenia. 5. Manufaktura Spożywcza – przechowywanie, chłodzenie, mrożenie, uszlachetnianie, przetwarzanie produktów rolniczych, na bazie których powstaje żywność.
Przypomnijmy, że Powiat Opatowski kupił w 2020 roku ośmiohektarową działkę we Włostowie, w miejscu po dawnej cukrowni z intencją stworzenia centrum dla rolników, dającego szansę na rozwój ich działalności. Docelowo ma tu powstać Świętokrzyskie Centrum Przedsiębiorczości Rolniczej, składające z trzech elementów: Inkubatora Przemysłowego, Agro Fresh Parku i Manufaktury Spożywczej. Powiat Opatowski na budowę Inkubatora Przemysłowego wraz z infrastrukturą techniczną I etap: otrzymał z Rządowego Funduszu Inwestycji Strategicznych Polski Ład 15 317 000 złotych. Z kolei na drugi etap budowy Inkubatora Powiat otrzymał 10 480 000 złotych i dodatkowo 2 940 000 złotych na uporządkowanie terenu i budowę ogrodzenia wraz z rozbiórką obiektów poprzemysłowych.
Manufaktura Tradycji i Kultury Regionalnej jest czołowym projektem partnerstwa gmin powiatu opatowskiego „Historia ze smakiem”. Pieniądze będą pochodziły z Unii Europejskiej, z nowej perspektywy finansowej. Z kolei Agro Fresh Park zostanie sfinansowany z kolejnych edycji programu Polski Ład.
- Włostów, który niegdyś był przemysłowym sercem tego rejonu nabiera nowego blasku, a cały teren zyska drugie życie. Po likwidacji cukrowni zmienił się nieco charakter tutejszych gospodarstw, ale nadal ich średnia powierzchnia to 8,8 hektara. Centrum służyć będzie nie tylko rolnictwu, ale też rozwojowi przemysłu – podsumowuje starosta Tomasz Staniek.
Właśnie rozpoczęto prace budowlane na placu po cukrownie. Trwa budowa inkubatora przemysłowego czyli hali pod wynajem, wraz zapleczem biurowym.
